चंदन लागवड माहिती:
पारंपरिक शेती मध्ये आज अमुलाग्र बदल करण्याची गरज आहे.बियाणे खते मजूर व उत्पादीत मालाला मिळणारा बाजार भावा यामध्ये ताळमेळ बसत नाही अशा वेळी शेतीमध्ये नव नवीन प्रयोग करून शेती मधून कसा फायदा माळवता येईल हे पाहणे गरजेचे आहे. अशा वेळी फळ पिके, सागवान, बांबू ,चंदन यांची लागवड करून भरघोस उत्पन्न मिळवता येईल. त्यामुळे आज चंदन लागवड माहिती करून घेणे गरजेचे आहे. चंदन पावडर व तेल सौंदर्य प्रसादन उद्योगा मध्ये वापरत असल्याने चंदनाला बाजारपेठेत मोठ्या प्रमाणात मागणी आहे.
चंदनाचे प्रकार:
श्वेत चंदन व रक्त चंदन असे चंदनाचे दोन प्रकार असून दोन्ही प्रकार भारतात कमी जास्त प्रमाणात आढळून येतात. त्यांचे वेगवेगळे उपयोग आहेत त्यांच्याबद्दल सविस्तर माहिती जाणून घेता येईल.
श्वेत चंदन झाडाची माहिती:
श्वेत चंदन लागवड जास्त फायदेशीर ठरते कारण त्यांचा अनेक प्रकारे उपयोग होतो.चंदन उष्ण कटिबंधीय वातावरणात जिथे ४५ अंश तापमान आहे अशा प्रदेशात चांगल्या प्रकारे वाढते. चंदनाला थंडी सोसवत नाही.
चंदन हे सदाहरित वृक्ष असून त्याची पाने वर्षभर हिरवीगार राहतात व पानगळ होत नाही.
कर्णाटक, आंध्र प्रदेश,केरळ, तमिळनाडू,व महाराष्ट्रातील काही भागांत चंदन नैसर्गिक रित्या आढळतो.
मुख्यत्वे करून दक्षिण भारतातील हवामान त्याच्या वाढीस अनुकूल आहे.
चंदन तेलाचा व पावडर चा उपयोग अगरबत्ती,साबन, सुगंधी द्रव्ये, आयुर्वेदिक तेल बनवण्यासाठी केला जातो.
रक्त चंदन झाडाची माहिती:
रक्त चंदन ही लागवडीच्या दृष्टीने फायदेशीर ठरू शकते परंतु त्याला काही मर्यादा आहेत. रक्त चंदन हा पानझडी वनामध्ये आढळणारा वृक्ष आहे. याला वार्षिक सरासरी १००० मिमी पाऊस असेल तरी याला पुरे होतो.
उष्ण व कोरडे हवामान यांच्या वाढी साठी उपयुक्त आहे. निचरा होणा-या जमीनीत यांची चांगल्या प्रकारे वाढ होते.
आंध्र प्रदेश, तमिळनाडू,कर्णाटक, तेलंगणा, या राज्यांमध्ये रक्त चंदनाची लागवड दिसून येते.
यांच्या लाकडाचा उपयोग औषधे, फर्निचर,लेप,वाद्य निर्मिती मध्ये केला जातो.
चंदनाचा उपयोग आणि महत्त्व:
चंदनाच्या लाकडाचा अनेक प्रकारे उपयोग होत असल्याने याला खूप महत्त्व आहे.
होम हवन पूजा यासारख्या अनेक धार्मिक कार्यामध्ये चंदनाच्या लाकडाचा उपयोग केला जातो.
चंदनाचे इतरही आरोग्यदायी फायदे मिळतात
त्वचा तेलकट व काळवंडत असेल तर गुलाब पाण्यामध्ये चंदन मिसळून त्याचा लेप चेहऱ्यावर लावल्यास चेहरा मऊ गोरा होण्यास मदत होते व व चेहऱ्याला तेली होत नाही.
पाय मुरगळला असेल तर रक्तचंदनाचा लेप सूज आलेल्या जागी लावल्यास सूज कमी होण्यास मदत होते.
डोळ्याखाली काळी वर्तुळे तयार झाले असेल तर आठवड्यातून तीन वेळा चंद्रोदय लेप लावून चेहरा स्वच्छ करून पाण्याने धुतल्यास डोळ्याखालील काळे वर्तुळे कमी होतात.
तान तनाव किंवा थकवा जाणवत असल्यास चंदनाच्या तेलाने मालिश करून आंघोळ केल्यास थकवा नाहीसा होतो.
चंदनाचा उपयोग अगरबत्ती परफ्युम कॉस्मेटिक व साबण बनवणाऱ्या उद्योगांमध्ये मोठ्या प्रमाणात होतो.
चंदन लागवड कशी करावी:
लागवडीसाठी जमिनीची निवड करत असताना दोन ते तीन फूट सहज खोदता येईल अशा जमिन निवडावी.
ज्या ठिकाणी कडुलिंब व बाभळीचे झाडे असतील अशी जमीन चंदन लागवड साठी योग्य आहे.
हलकी मध्यम पोटाची लाल काळी माती व पाण्याचा निचरा होणारी जमीन चंदन लागवडीसाठी उपयुक्त आहे.
चंदन लागवड करण्यापूर्वी जमिनीच्या मशागतीचे विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे.
नांगरट व रोटावेटर मारून जमीन भुसभुशीत करून घ्यावी त्यामुळे ड्रिप इरिगेशन चे पाणी जमिनीत खोलवर जाऊन मुळांना भेटेल.
साधारण 12 बाय 12 फुटावर दीड फूट खोलीचे खड्डे लागवडीच्या एक महिना आधी करून त्यांना तापू द्यावे.
लागवडीच्या वेळी खड्ड्यामध्ये 100 ग्रॅम निंबोळी पेंड व योग्य प्रमाणात कंपोस्ट खत टाकावे.
ऑगस्ट ते फेब्रुवारी या कालावधीमध्ये कोणत्याही महिन्यात चंदन लागवड केली जाऊ शकते.
चंदन हा परोपजीवी वृक्ष असल्याने त्याच्या वाढीसाठी सहयोगी वृक्षाची आवश्यकता असते.
लागवड केल्यानंतर चंदनाच्या रोपाभोवती तुरीची रोपे लावावी जेणेकरून चंदनाच्या वाढीस मदत होईल.
चंदना बरोबर डाळिंब पेरू करवंद सीताफळ यासारख्या सहयोगी पिकांची दोन्ही रोपांच्या मध्ये लागवड करावी.
चंदन लागवडी संबंधी परवानगी:
- चंदन हे संरक्षित वन्य प्रजाती असून तिच्या तोडण्यास प्रतिबंध असून कायदेशीर गुन्हा म्हणतो.
- खाजगी जमिनीमध्ये व्यवसायिक चंदन लागवड केली असेल तर त्याची सातबारा नमुन्यामध्ये नोंद करावी लागते.
- शक्य असल्यास स्थानिक वन अधिकाऱ्याचा लागवडीबाबत चा दाखवा घ्यावा.
- चंदन तोडण्या संबंधी विभागीय वन अधिकाऱ्याकडून परवानगी घेणे आवश्यक आहे.
- पुन्हा लागवड करणार असल्याचे रुपयांच्या स्टॅम्प पेपरवर हमीपत्र द्यावे लागते.
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा
कृपया नकारार्थी कमेंट टाळावे